Witam w kolejnym artykule z serii #pytaniaczytelników. Tym razem opowiem o tym „jak rosną włosy w języku japońskim”.
Zapraszam do lektury 😄
Pytania można przesyłać na adres: nippongo20@gmail.com
Pytanie widza:
(pisownia oryginalna)
Dlaczego Eren w pierwszym odcinku (Shingeki no Kyojin) powiedział: 髪が伸びてないか？do Mikasy, a w tłumaczeniu jest: When did your hair grow so long?
W wersji japońskiej ～ている w przeczeniu, a do tego pytanie, a w tłumaczeniu past simple i to jeszcze z zapytaniem o szczegół.
Moja odpowiedź:
Wstęp
Przede wszystkim zacznę od tego, że to pytanie dotyczy języka japońskiego i angielskiego. Niestety nie jestem w stanie stwierdzić, dlaczego w angielskiej wersji językowej został użyty czas Past Simple - mogę się jedynie domyślać.
Dlatego najpierw rozpatrzymy zdanie w języku japońskim i co zastosowana w nim gramatyka sugeruje, a później spróbuję ustalić, czy pytanie, które zadał Eren, można przetłumaczyć dosłownie na język polski i czy taka dosłowna wersja będzie brzmiała dobrze dla polskiego ucha.
Składowe zdania
Przyjrzyjmy się najpierw dokładnie japońskiej wersji zdania.
髪が伸びてないか。
Mamy tu następujące słowa:
髪「かみ」- włosy
伸びる「のびる」- to słowo ma wiele znaczeń, ale w połączeniu ze słowem włosy oznacza: rosnąć.
Kluczową sprawą będzie przeanalizowanie słowa のびる pod kilkoma aspektami.
Kilka słów o 伸びる
Tak jak napisałem wyżej 伸びる ma sporo znaczeń, ale jego ogólną koncepcją (tą najbardziej podstawową) jest określenie, że coś staje się długie lub też przestronne. Jedna z japońskich definicji, zaczerpnięta ze słownika elektronicznego opisuje 伸びる jako:
長くなる。広くなる。
Czyli tak jak napisałem: coś staje się długie lub też przestronne.
Jak pamiętacie z mojego poprzedniego artykułu o czasownikach przechodnich i nieprzechodnich, czynności, które dzieją się samoistnie (nie ma aktywnego sprawcy), są czasownikami nieprzechodnimi — i to będzie nasz punkt zaczepienia.
W przytoczonym zdaniu 伸びる jest w formie ciągłej (na razie pominiemy to, że jest w formie przeczącej).
Pytanie: Co wyraża czasownik nieprzechodni w formie ciągłej?
Jak pisałem w swoim artykule o czasownikach przechodnich i nieprzechodnich, czasowniki nieprzechodnie w formie ciągłej mogą opisywać stan, w jakim coś się znajduje.
Zanim opiszemy przypadek z pytania, przytoczę tu dwa cytaty zawierające 伸びている i zobaczymy, jak tam zachowuje się ten czasownik i co wyraża forma ciągła.
現在「げんざい」- teraźniejszość; obecnie
隣接する「りんせつする」- sąsiadujący
貨物駅「かもつえき」- stacja towarowa
路線「ろせん」- linia (tu: kolejowa)
利用「りよう」- korzystać
現在でも隣接する貨物駅への路線が伸びているが、利用はされていない。
Nawet obecnie ciągnie się tu linia kolejowa prowadząca do stacji towarowej, ale nie jest używana.
W tym zdaniu ta linia kolejowa nie wykonuje żadnej czynności. Jest długa i biegnie daleko, więc forma ciągła informuje nas o cesze tej linii kolejowej (w jakim jest "stanie", ale nie mylić z np. jest w złym stanie i wymaga remontu). Takie cechy nazywane są cechami statycznymi.
Drugie zdanie:
腰「こし」- biodra, lędźwie
少女「しょうじょ」- dziewczyna
見る「みる」- widzieć
髪が腰まで伸びている少女を見た。
Widziałem dziewczynę z włosami do bioder.
Po polsku nie ma potrzeby, aby dodać czasownik "ciągnąć się", ale żeby dopasować trochę polskie tłumaczenie do zdania japońskiego, przyjmijmy takie tłumaczenie:
Widziałem dziewczynę z włosami ciągnącymi się do bioder.
Czy włosy tutaj wykonują jakąkolwiek czynność? Nie, po prostu są długie. Czyli opisujemy cechę tych włosów. A opisywanie stanu czy cechy jest jedną z funkcji formy ciągłej w języku japońskim.
Analiza zdania z pytania
Wróćmy do zdania z pytania.
髪が伸びてないか。
Może na początek wyjaśnię formę przeczącą.
Eren nie jest do końca pewien, czy faktycznie jej włosy są dłuższe, więc pyta przez przeczenie. Jest to sposób znany również w naszym języku: "Czy ty przypadkiem już tego nie mówiłeś?"
Dlaczego mamy tutaj formę ciągłą?
Odnośnie włosów możemy spotkać takie przypadki.
 |
| źródło grafiki:https://news.goo.ne.jp/article/magmix/entertainment/magmix-218964.html |
Użycie formy ～ている podkreśla obecny stan, czy też jak pisałem wcześniej tzw. cechę statyczną.
 |
| źródło grafiki: https://www.pinterest.jp/pin/576883033509741563/ |
Posłużę się ciekawym przykładem, który usłyszałem kiedyś w pewnym filmie dotyczącym właśnie formy ている.
Wyobraźmy sobie dwie sytuacje. Ktoś zauważa bardzo szczupłą osobę i wypowiada następujące zdania:
やせる = schudnąć
1. 彼は やせたね。
lub
2. 彼は やせているね。
Zdanie 1. możemy przetłumaczyć następująco: Ale on schudł. Natomiast zdanie 2. lepiej będzie brzmiało po polsku jako: Ale jest chudy.
Użycie formy przeszłej podkreśla porównanie do stanu z przeszłości. Czyli ta osoba kiedyś była grubsza, ale zrzuciła wagę i możemy pokazać tę zmianę poprzez użycie formy przeszłej. Mamy bowiem porównanie ze stanem sprzed zmiany.
Forma ciągła opisuje tę cechę statyczną. Nie wiemy, jak ta osoba wyglądała kiedyś. Widzimy tylko obecny stan. Wtedy używamy formy ciągłej. Bo nie porównujemy z poprzednim stanem.
Taką samą logikę możemy zastosować do zdań z powyższych obrazków.
Podsumowanie
Przejdźmy zatem do pytania od widza.
Otóż Eren (w wersji japońskiej) poprzez formę ciągłą i przeczenie komunikuje niepewność i kładzie nacisk bardziej na obecny stan niż porównanie z przeszłością.
Zdanie angielskie w moim odczuciu zmienia dość mocno wydźwięk zdania. Ponieważ możemy wyczuć, że Eren widzi, że te włosy jej urosły, a jego wątpliwość dotyczy tylko tego, kiedy to się stało, podkreślając być może zaskoczenie, że wcześniej tego nie zauważył.
Od razu na myśl przychodzi mi zdanie typu: kiedy ty tak wydoroślałeś? Co według mnie komunikuje zaskoczenie, a dokładniej mówiąc tym, jak niezauważenie to nastąpiło, dlatego pytamy: kiedy.
A tłumacząc zdanie japońskie tak, by zachować jak najbardziej jego strukturę mogłoby brzmieć: Czy tobie (przypadkiem) nie urosły włosy?
Wsparcie
Jeśli podoba Ci się to, co robię i jest to przydatne, możesz okazać wsparcie, zostając moim patronem
bądź stawiając mi symboliczną kawę. Będę wdzięczny za każdą 😌👍
https://buycoffee.to/nippongo
https://buycoffee.to/nippongo
Tags:
Pytania i Odpowiedzi